Hindistanda oba hojalygynyň önümleriniň uly eksporty, Hindistan üçin daşary ýurt walýutasyny döretmek üçin hemişe güýçli gural boldy.Şeýle-de bolsa, şu ýyl halkara ýagdaýyny göz öňünde tutup, Hindistanyň oba hojalyk önümleri içerki önüm we eksport taýdan ep-esli kynçylyklar bilen ýüzbe-ýüz bolýar.Daşary ýurt puluny goramak üçin oba hojalyk önümlerini köp mukdarda eksport etmegi dowam etdirýärsiňizmi?Ora-da halkyň durmuşyny durnuklaşdyrmak üçin esasy gurama hökmünde daýhanlary bolan ýönekeý adamlara syýasaty ileri tutuňmy?Hindi hökümeti tarapyndan gaýta-gaýta agram salmaly.

Hindistan Aziýada uly oba hojalygy ýurtdyr we oba hojalygy hemişe halk hojalygynda öňdebaryjy rol oýnapdyr.Soňky 40 ýylda Hindistan senagat we maglumat tehnologiýasy ýaly pudaklary güýçli ösdürýär, emma häzirki wagtda Hindistanda ilatyň 80% töweregi henizem oba hojalygyna bagly we arassa oba hojalygynyň önümi sapyň 30% -den gowragyny emele getirýär; içerki önümiň bahasy.Oba hojalygynyň ösüş depgininiň Hindistanyň milli ykdysadyýetiniň ösüş depginini esasan kesgitleýändigini aýdyp bolar.

Hindistan 143 million gektar meýdanda Aziýada iň uly ekin meýdanlarydyr.Bu maglumatlardan Hindistany uly oba hojalygy öndürýän ýurt diýip atlandyryp bolar.Şeýle hem Hindistan oba hojalyk önümleriniň uly eksportçysydyr.Diňe bugdaýyň ýyllyk eksport mukdary 2 million tonna töweregi.Fasulye, kimyon, zynjyr we burç ýaly beýleki möhüm oba hojalyk önümleriniň eksport mukdary hem dünýäde birinji ýerde durýar.

Oba hojalyk önümleriniň köpçülikleýin eksporty Hindistan üçin daşary ýurt walýutasyny döretmek üçin hemişe güýçli gural boldy.Şeýle-de bolsa, şu ýyl halkara ýagdaýy sebäpli Hindistanyň oba hojalyk önümleri içerki önüm we eksport taýdan ep-esli kynçylyklara duçar bolýar.Öňki “satuw satmak” syýasaty içerki ykdysadyýetde, halkyň durmuşynda we beýleki ugurlarda köp problema getirdi.

2022-nji ýylda Russiýa we Ukraina, dünýädäki esasy galla eksportçylary hökmünde bugdaý eksportynyň düýpgöter azalmagyna sebäp boljak konfliktiň täsirine düşer we bazaryň ornuny tutýan hindi bugdaý eksportyna bolan isleg ep-esli artar.Hindi içerki edaralarynyň çaklamalaryna görä, 2022/2023-nji maliýe ýylynda (2022-nji ýylyň aprelinden 2023-nji ýylyň martyna çenli) Hindistanda bugdaý eksporty 13 million tonna ýetip biler.Bu ýagdaý Hindistanyň oba hojalygynyň eksport bazaryna uly peýda getiren ýaly, emma içerki azyk önümleriniň bahasynyň ýokarlanmagyna sebäp boldy.Şu ýylyň maý aýynda Hindistan hökümeti “azyk howpsuzlygyny üpjün etmek” sebäpli bugdaý eksportyny haýallatjakdygyny we hatda belli bir derejede gadagan edýändigini yglan etdi.Şeýle-de bolsa, resmi maglumatlar Hindistanyň şu maliýe ýylynyň ilkinji bäş aýynda (aprel aýyndan awgust aýyna çenli) 4,35 million tonna bugdaý eksport edendigini görkezdi, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 116.7% köpeldi.Oba hojalyk önümleriniň eksport mukdary birden ýokarlandy we Hindistanyň içerki bazarynda bugdaý we bugdaý uny ýaly esasy ekinleriň we gaýtadan işlenen önümleriň bahalary birden ýokarlandy we çynlakaý inflýasiýa sebäp boldy.

Hindi halkynyň iýmit gurluşy esasan däne bolup, girdejileriniň diňe az bölegi gök önümler we miweler ýaly ýokary bahaly iýmitlere sarp ediler.Şonuň üçin azyk önümleriniň bahasynyň ýokarlanmagy bilen ýönekeý adamlaryň ýaşaýyş şertleri has kyn.Has beteri, ýaşaýyş bahasynyň ýokarlanmagy sebäpli daýhanlar ekinleriniň bahasynyň ýokarlanmagyny ätiýaçlandyrmagy saýladylar.Noýabr aýynda Hindi pagta birleşiginiň işgärleri täze möwsümiň pagta ekinleriniň ýygnalandygyny aç-açan aýtdylar, ýöne köp daýhan bu ekinleriň bahasynyň öňküsi ýaly ýokarlanmagyna umyt baglady, şonuň üçin satmak islemedi.Satuwy ýapmak baradaky bu mentalitet, hindi oba hojalyk önümleriniň bazaryndaky inflýasiýany hasam agyrlaşdyrýar.

Hindistan köp sanly oba hojalygynyň eksportyna syýasata garaşlylygy döretdi we hindi ykdysadyýetine täsir edýän “goşa gylyç” boldy.Bu mesele şu ýyl çylşyrymly we üýtgäp durýan halkara ýagdaýyň çäginde aýdyň görünýär.Munuň sebäplerini öwrensek, bu dilemmanyň uzak wagtlap Hindistanyň hakykatlary bilen baglanyşygy bar.Hususan-da, Hindistanda galla önümçiligi “umumy we adam başyna az”.Hindistanda dünýäde iň uly ekin meýdanlary bar bolsa-da, ilaty köp we adam başyna ekin meýdanlary az.Mundan başga-da, Hindistanda içerki oba hojalygyny döwrebaplaşdyrmak derejesi birneme yza galýar, ösen ekerançylyk ýerlerini suwarmak we betbagtçylygyň öňüni alyş desgalary ýetmezçilik edýär, köp işçi güýjüne we oba hojalygyna, dökünlere we pestisidlere az bil baglaýar.Netijede, hindi oba hojalygynyň hasyly her ýyl diýen ýaly mussonyň täsirine düşer.Statistikalara görä, Hindistanda adam başyna düşýän galla önümçiligi bary-ýogy 230 kg bolup, adam başyna düşýän halkara derejesinden 400 kg pesdir.Şeýlelik bilen, Hindistan bilen adamlaryň adaty düşünjesinde “uly oba hojalygynyň” keşbiniň arasynda belli bir boşluk bar.

Soňky döwürde Hindistanyň içerki inflýasiýasy haýallady, bank ulgamy kem-kemden kadaly ýagdaýa geldi we halk hojalygy dikeldi.Daşary ýurt puluny goramak üçin oba hojalyk önümlerini köp mukdarda eksport etmegi dowam etdirýärsiňizmi?Ora-da halkyň durmuşyny durnuklaşdyrmak üçin esasy gurama hökmünde daýhanlary bolan ýönekeý adamlara syýasaty ileri tutuňmy?Hindi hökümeti tarapyndan gaýta-gaýta agram salmaly.